จุดเริ่มต้นของเส้นทางสุขภาพ

ในวันที่คุณวางแผนการใช้ชีวิต และพร้อมเดินตามแผนที่คุณได้คัดสรรมาจนในช่วงเวลาหนึ่งคุณอาจจะรู้สึกที่เหนื่อยล้า หรือพบเจออุปสรรคบางอย่างทำให้แผนฯ นั้นไม่ราบรื่นเท่าที่ควร เมื่อนั้นหลายคนก็จะเลือกมองหาวิธีการระบายความเครียดขั้นพื้นฐาน คือ กิน ดื่ม เที่ยว เป็นต้น

ทว่าส่วนใหญ่การกิน คือ การระบายความเครียดยอดนิยม และเป็นจุดเริ่มต้นเล็กๆ แต่สำคัญที่มีผลต่อสุขภาพของคุณ ดั่งสุภาษิตเพื่อเตือนสติเราก่อนกินทุกครั้ง  “You are what you eat” ความคิดที่จะมีสุขภาพดี อายุยืนอย่างแข็งแรง คุณต้องเริ่มจากการกินอาหารที่ดี (จาก Jean Anthelme Brillat-Savarin นักกฎหมายและนักเชี่ยวชาญศาสตร์การทำอาหารชาวฝรั่งเศส)

เส้นทางสุขภาพกับการเลือกกิน

การกินถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญของ 5 โรคไม่ติดต่อเรื้อรังยอดนิยม ในอาหารหรือเครื่องดื่มทุกชนิดที่คุณเลือกกินนั้น อะไรที่มีรสชาติสุดโต่งจนเกินไป ได้แก่ หวานจัด เค็มจัด มันจัด (ยกเว้นจืดจัดๆ จะส่งผลดีมากกว่า) จะเป็นเหมือนฉนวนระเบิดที่ถูกตั้งเวลาไว้

เมื่อเลือกกินอาหารหรือเครื่องดื่มประเภทดังกล่าวเป็นประจำต่อเนื่อง จะทำให้เกิดการเสพติดจนเป็นพฤติกรรมที่ให้โทษ ไม่ต่างจากการเสพติดบุหรี่ และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่ก็ส่งผลต่อการเกิดโรคเรื้อรังได้เช่นกัน

เส้นทางแห่งผู้เสี่ยงโชคและโรคร้าย

เส้นทางนี้หากเปรียบเป็นการเสี่ยงโชครางวัลฉลากกินแบ่งรัฐบาล แค่มีสักใบที่ถูกเลขท้าย 2 ตัวในแต่ละงวด คงจะดีไม่ใช่น้อย แต่จะไม่ดีแน่หากคุณถูกรางวัลที่หนึ่งแต่แลกกับการเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเหล่านี้ เพราะโรคเหล่านี้จะไม่มีทางรักษาให้หายขาดได้ พวกมันจะอยู่เป็นเพื่อนคู่ชีวิตคุณ จนกว่าคุณจะบอกลาเพื่อนเหล่านี้ของคุณด้วยลมหายใจเฮือกสุดท้าย หากคุณได้ผ่านเส้นทางที่ 2 มาแล้ว โดยผ่านทุกรสชาติ หรือผ่านงานปาร์ตี้ เลี้ยงฉลองด้วยเครื่องดื่มที่หมักด้วยสูตรสำหรับสุดยอดเทพคอแข็งสุดๆ หรือสูบบุหรี่ที่สามารถต่อกันยาวได้จากเชียงรายถึงนราธิวาส แต่ขอแสดงความเสียใจด้วยยิ่งต่อยาวเท่าไหร่ชีวิตก็จะยิ่งสั้นเท่านั้น แต่หากความเป็นจริงคุณไม่มีความเสี่ยงเป็นโรคอะไรเลย (ตรวจสุขภาพแล้วมั่นใจได้) นี่หล่ะคุณเป็นคนที่โชคดีมาก

พาธแล็บขอแสดงความยินดีด้วย แต่หากเป็นอีกด้านของเหรียญ คือ คุณเสี่ยงได้บรรดาโรคไม่ติดต่อเรื้อรังมาสักหนึ่งโรค ก็ขึ้นอยู่กับว่าคุณจะเป็นโรคอะไรก่อน จากความเสี่ยงในเส้นทางที่ 2 ที่คุณเลือกเพียงปัจจัยเดียวก็ส่งผลได้ ไม่ว่าคุณจะเริ่มเป็นโรคอะไรก่อน ขอให้คุณรู้ไว้ว่าคุณจะไม่ได้เป็นแค่โรคเดียวแน่อน เพราะนี่คือการล้มครืดแบบโดมิโน่ด้านสุขภาพอย่างแท้จริง

เพื่อให้คุณเห็นภาพมากขึ้น เราขอจำลองสถานการณ์เพื่อให้คุณเห็นภาพรวมชัดขึ้นของเส้นทางการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้องดังนี้

“เริ่มจากคุณชอบกินอะไรที่หวานๆ เป็นปกติเกือบทุกวัน เช่น คุณทานช็อคโกแลตจำนวน 30 ชิ้นทุกวัน จนวันหนึ่งคุณเริ่มตั้งคำถามว่าทำไมช็อคโกแล็ตยี่ห้อนี้รสชาติแย่ลง จืดจนอยากจะจิ้มน้ำตาลเป็นเครื่องเคียงอีกที

ต่อจากนั้นเมื่อคุณขับปัสสาวะแล้วได้กลิ่นเหมือนขนมหวานหรือผลไม้ที่สุกงอม และสังเกตว่ามีมดมาตอม จึงทำให้คุณไม่แน่ใจในความผิดปกตินี้

คุณจึงไปตรวจสุขภาพ และผลการตรวจออกมาว่าคุณเป็นเบาหวานชนิดที่ 1 จากนั้นแพทย์ได้ให้คุณรักษาตามเกณฑ์ต่างๆ เช่น งดอาหารที่ส่งผลต่อโรค ออกกำลังกาย กินยาร่วมหรือฉีดอินซูลินในปริมาณที่ไม่ส่งผลต่อไตมาก หากคุณจะทำตามที่แพทย์แนะนำได้อย่างเห็นผล คุณจะต้องรักษาอาการเสพติดน้ำตาลที่คุณมีก่อน การรักษาเบาหวานจึงจะง่ายต่อการใช้ชีวิตของคุณอย่างมาก

แต่ในกรณีที่ยากจะสำเร็จ คุณจะได้รับปริมาณยาและอินซูลินเพิ่มมากขึ้น เพื่อให้มีฤทธิ์ต่อการรักษาเบาหวานที่มีฤทธิ์ร้ายมากตามระดับ ที่อาจจะทำให้คุณถึงต้องเป็นแผลฉกรรจ์หายยากไปจนตัดแขนตัดขาได้ แต่ขณะเดียวกันยาเหล่านี้ก็ส่งผลต่อไตที่จะต้องทำงานหนักในการกรองสารเคมีจากยา ที่จะทำให้ไตคุณเสื่อมเร็วขึ้น ก่อนวัยอันควรหรือาจเสี่ยงต่อไตวาย และการฟอกไตจะเป็นอีกหนึ่งวิธีการรักษาที่ขาดไม่ได้ สำหรับการมีชีวิตอยู่ของคุณ นั่นยังไม่รวมถึงการที่น้ำตาลปริมาณมากที่ค้างอยู่ในกระแสเลือดที่จะแปลงเป็นไขมันชนิดไตรกลีเซอไรด์ที่จะไปพอกที่หัวใจและหลอดเลือด จนทำให้เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ เกิดภาวะไขมันในเลือดสูง ที่ส่งผลให้เกิดโรคความดันโลหิตสูงตามมา หากไปพอกบริเวณตับก็จะทำตับเกิดอาการอักเสบ และเกิดตับแข็ง ที่จะนำไปสู่การเป็นมะเร็งตับได้ แน่นอนการรักษาโรคเหล่านี้ย่อมไม่คุ้มกับการได้รับรางวัลที่ 1 จากฉลากกินแบ่งรัฐบาลแน่นอน

จากสถิติการเสียชีวิต ซึ่งจัดทำโดยสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (NESDB) พบว่า ในช่วงปี พ.ศ. 2554 – 2560 สาเหตุการตายด้วยโรคเรื้อรังและโรคไม่ติดเชื้อสูงกว่า โรคติดเชื้ออย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งสาเหตุการตายด้วยโรคมะเร็งที่สูงเป็นอันดับแรก รองลงมาเป็นโรคเกี่ยวกับหลอดเลือดในสมอง และอันดับต่อมาเป็นโรคเกี่ยวกับตับ 

ซึ่งสุขภาพอาจเป็นเรื่องที่ซับซ้อนแต่ก็เข้าใจได้ไม่ยาก หากคุณได้ลองศึกษาและสังเกตเรื่องราวในพฤติกรรมการการใช้ชีวิตประจำวันของคุณ จะพบความเชื่อมโยงอีกมากมายที่จะทำให้คุณได้พบแนวทางในการวางแผนชีวิตพร้อมกับสุขภาพที่ดีได้เพื่อคุณภาพในการใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพและมีความมั่นคงให้ได้มากที่สุด